‘’Birçok ülkede Omicron’un alt varyantı BA.5’in sonbahar ve kış aylarında tehlikeli boyutlara ulaşabileceği endişesi yaşanıyor’’ diyen Biyolog Prof. Dr. Barbaros Çetin, ‘’Rehavete kapılmak çok yanlış. Bu riske karşı tedbirli olmalıyız’’ uyarısında bulundu…
Nazan DOĞANER HALICI
Yayınlanma: 05:30 – 20 Eylül 2022 Güncellenme:
Yaz başından bu yana insanlar neredeyse pandemi öncesindeki yaşamlarına döndü. Maske-mesafe ve hijyen tedbirleri artık önemsenmiyor. Oysa Dünya Sağlık Örgütü’nün pandeminin devam ettiği yönündeki açıklamasını hatırlatan Biyolog Prof. Dr. Barbaros Çetin, ‘’Coronavirüs, şimdiye kadar yaklaşık 7 milyondan fazla insanın ölümüne ve 650 milyondan fazlasının da Covid-19’a yakalanmasına neden oldu. Pandemi bitmedi, virüs sürekli kabuk değiştiriyor. Özellikle Omicron’un BA.5 alt varyantının önümüzdeki sonbahar ve kış aylarında daha tehlikeli boyutlara ulaşabileceği öngörülüyor” dedi ve şu açıklamaları yaptı…
Biyolog Prof. Dr. Barbaros Çetin
Bu alt varyantın diğerlerinden farkı nedir?
Geçen hafta Dünya Sağlık Örgütü Başkanı’nın yapmış olduğu yeni açıklamaya göre, son bir haftada her 44 saniyede bir kişi Covid-19’dan hayatını kaybetmiş. ABD’de ise yeni coronavirüs enfeksiyonlarının yüzde 88.8’inde Omicron’un BA.5 alt varyantı tespit edilmiştir. Ancak BA.5’in yaygınlığı aslında küresel olarak hızla artıyor. Temmuz sonunda yüzde 71 iken, Ağustos ortasına kadar bu oran yüzde 74’e ulaşmış. SARS-CoV-2’nin önceki varyantlarının çoğu genetik olarak birbirine yakınken, Omicron bunların hiçbirinden gelmiyor. Çünkü virüsün filogenetik ağacında Omicron’un genetik dizileri kendi farklı dallarını oluşturmuş. Öncekilere nazaran daha hızlı yayılan ve mutasyona uğrayan Omicron’un bugüne kadar tespit edilmiş alt varyantları; BA.1, B.A2, BA.3, BA.4, BA.5, BA.6, BA.2.75 (Hindistan) ve BA.1 ve BA.2’nin hibrit kombinasyonu “XE” (İngiltere). Pandemi bu hızla devam ettiği sürece yeni tehlikeli alt varyant veya varyantların da ortaya çıkması kuvvetli olasılık. BA.5 alt varyantının hızlı bulaşması, bağışıklıktan kaçma yeteneğinin çok güçlü olması, aşılanmış ve takviye edilmiş kişilerde bile diğer varyantlara göre bu virüsü nötralize etme yeteneklerinin azalması, yakın gelecekte karşılaşabileceğimiz tehlikenin boyutlarını şimdiden gözler önüne sermektedir.
Burun aşısı ve spreyi ne kadar etkili?
Günümüze kadar yapılan bilimsel çalışmalar, yeni coronavirüsün ağız ve göz bölgesinden ziyade, insan vücuduna en yüksek oranda burun bölgesinden (yüzde 70) girdiğini tespit etmiştir. SARS-CoV-2 virüsü, insan vücuduna esas olarak ACE2+TMPRSS2+burun epitel hücreleri aracılığı ile girer. Burun mukozası vücudumuzun bir nevi kale kapısıdır. “Mukozal bağışıklık sistemi” tüm bağışıklık sisteminin açık ara en büyük bileşenidir ve infeksiyöz tehdidin ana bölgelerinde koruma sağlamak üzere evrimleşmiştir. Bu ayın başında Çin bir spreyle solunan Covid-19 aşısına onay verdi. ABD ve İngiltere’de benzer aşılar üzerinde çalışmalar devam etmekte. Helsinki Üniversitesi’nde fareler üzerinde yapılan günlük koruma sağlayan “antiviral burun spreyi” araştırması olumlu sonuçlar verdi. Bu yeni çalışmalar, diğer tedbirlerin yanında, özellikle maske ve mesafenin önemini bir kez daha ortaya koymaktadır.
Coronavirüs vücuda yerleşiyor mu?
Şimdiye kadar yapılan bilimsel çalışmalar önceki aşılar nedeni ile kısa süreli oluşmuş bağışıklığın da eskisi kadar önemli olmadığını ortaya koymuştur. Maalesef Omicron ve alt varyantlarına karşı henüz bir aşı mevcut değil. Yapılan çalışmalar, birçok insanın 1-2 yıl süreli hastalık semptomlarını atlatamadığını, bu virüsün insan vücudunda ömür boyu kalma olasılığını da ortaya koyuyor. Bazı insanların virüsün gücünü hafife almaları veya başka nedenlerle hastalığa 2. veya 3. kez yakalanmaları “Uzun Covid hastası” olmalarını kolaylaştırmıştır. Bu nedenle dünyanın birçok ülkesinde “Uzun Covid Klinikleri” kurulmaktadır. Ülkemizde de bu kliniklere ihtiyaç vardır.
