Son bir hafta içinde İngiltere ve Fransa’da çocuk ölümlerine yol açan Strep A bakterisi, Türkiye’de de 3 ilde görüldü. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Yeşim Eker Neftçi; küresel endişeye yol açan Strep A bakterisinin merak edilen özelliklerini açıkladı…
Nazan DOĞANER HALICI
Yayınlanma: 05:00 – 15 Aralık 2022 Güncellenme:
Streptokok A bakterisinin ‘toksik’ olarak adlandırılan formu İstanbul, Ankara ve İzmir’de görüldü. Ankara’da bir çocuğun yoğun bakıma alındığı, İstanbul’da ise bir çocuğun Strep A bakterisi nedeniyle menenjit olduğu öğrenildi. Strep A’nın boğazda ve deride görülen, ölümcül sonuçlar doğurabilen bir bakteri olduğunu belirten Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Yeşim Eker Neftçi, ‘’Bu bakteri çocuklarda üst solunum yolu enfeksiyonu (farenjit) ve deri enfeksiyonlarının en sık sebebidir” dedi ve şu bilgileri verdi…
Yeşim Eker Neftçi
Belirtileri nelerdir?
Genellikle hızlı bir şekilde başlayan boğaz ağrısı ve yutkunma ile ağrı. Ateş (38°C veya üstü) Kırmızı ve şişmiş bademcikler, bazen dil üzerinde beyaz lekeler. Yumuşak veya sert damakta küçük kırmızı lekeler. Baş ağrısı. Bulantı ve/veya kusma. Boyunda şişmiş lenf bezleri. Vücut ağrıları ve deride döküntü. Bu hastalıkta viral enfeksiyonlarda daha çok gördüğümüz burun akıntısı, göz kızarıklığı, öksürük, ses kısıklığı, ishal gibi şikayetler genelde olmaz.
Nasıl bulaşır?
Strep A aslında insanın florasında hastalık yapmadan zaten bulunur ama burada asıl sorun, flora dışı yerlere bulaştığı zaman yaptığı enfeksiyon ve hasarlardır. Yüksek derecede bulaşıcıdır. Anneden geçen antikorlara bağlı olarak yenidoğanda hastalık nadirdir. Farenjit genellikle 5-15 yaş arası çocuklarda, özellikle küçük okul çağı çocuklarında, en yüksektir. Akut farenjitli tedavisiz çocuklar, Strep A’yı tükürük damlacıkları yoluyla havadan ve burun salgısı şeklinde yayabilirler. Yakın temas bulaşmada önemlidir. Bu yüzden okullar ve evler yayılma için önemli ortamlardır. Farenjit için kuluçka süresi 2-5 gündür. Strep A, sık yakın temasın olduğu ortamlarda salgın hastalığa neden olma potansiyeline sahiptir. Ciddi ilerleyici Strep A enfeksiyonlarının yüzde 50’sinde enfeksiyon etkeninin vücuda giriş kapısı bilinmemektedir. Bunların bir kısmı nadiren farenjit enfeksiyonunu takiben gelişir. Öksürme sırasında ağzın kapatılması, ellerin iyi yıkanması ve maske takılması bulaşma riskini azaltır.
Hangi sorunlara yol açar?
Strep A’nın neden olduğu en önemli enfeksiyonlar şunlardır…
– Farenjit
– Kızıl
– İmpetigo (deri enfeksiyonu)
– Erizipel (ağrı, kızarıklık, şişlik ve ısı artışı ile ortaya çıkan en çok bacaklarda görülen bir deri enfeksiyonu)
– Perianal dermatit (anüs etrafındaki deri enfeksiyonu)
– Vajinit (vajina iltihabı)
– Ciddi ilerleyici hastalık (toksik şok sendromu, nekrotizan fasiit)
Cildi nasıl etkiler?
İmpetigo (cildin Strep A ile enfeksiyonu), yaralar ve böcek ısırıklarının olduğu cilt bölgelerinde görülür. Strep A sağlam deriden geçemez. Enfeksiyon yapması için deri bütünlüğünü bozan bir durum (böcek ısırıkları, travmatik yaralar, yanıklar) gerekir. İmpetigo yapan Strep A serotipleri genellikle deriden deriye yayılırlar, nadiren boğazda da taşınabilirler. Bakteriyemi (Strep A’nın kana karışması), streptokoksik toksik şok sendromu ve nekrotizan fasiit dahil ciddi ilerleyici Strep A enfeksiyonlarının sıklığı son yıllarda artmıştır, İngiltere ve Fransa’da olduğu gibi…
Teşhisi kolay mı?
Strep A enfeksiyonunun tanısı konurken, Strep A ile enfekte olmuş bir kişi ile temas öyküsü yararlıdır. Strep A ve strep dışı farenjitin belirti ve bulguları aynıdır, klinik özelliklere bakılarak en deneyimli doktor tarafından bile tanı konulamaz; bu yüzden bakteriyolojik tanı testi (Strep A hızlı testi ve boğaz kültürü) tanıyı doğrular. Strep A testinin pozitifliği güvenilirdir ancak negatif çıktığı zaman Strep bakterisi varlığını dışlamaz. Bu yüzden mutlaka tanıda altın standart olarak kabul edilen ve yüzde 95 duyarlılığı olan boğaz kültürü yapılması tüm şüpheli vakalar için şarttır. Tek dezavantajı sonucunun geç çıkmasıdır. Bu süre zarfında Strep A hızlı test sonucu ve hastanın klinik-muayene bulguları bize tedaviyi bir an önce başlama konusunda yardımcıdır.
Aşısı var mı?
Strep A enfeksiyonlarını önlemek amacıyla uzun süreli antibiyotik kullanımının tek koşulu, akut romatizmal ateş ya da akut romatizmal kalp hastalığı geçirmiş hastadır. Etkinliği saptanmış streptokok aday aşısı vardır, ancak streptokokun çok sayıdaki tipini tek bir aşı içinde sunmak zor bir prosedür olduğu için şu an aşının yaygın ve rutin bir kullanımı bulunmamaktadır.
